Dit artikel is geschreven door Esther-Marieke – hoogbegaafdheid.net
Onderpresteren houdt in dat een kind op school niet functioneert op het niveau waarop het zou kunnen functioneren gezien zijn intelligentie. Meestal wordt onderpresteren ingegeven door aanpassing aan de groep, demotivering, andere leerstijlen, of het niet mogen laten zien wat je kan als gevolg van invloed van de omgeving. Onderpresteren kan variëren van gemiddelde cijfers halen, bijvoorbeeld om niet op te vallen, tot zeer slechte cijfers halen omdat een kind zich niet meer wil inzetten voor schoolwerk.
Wanneer een kind zich aanpast omdat het echt graag bij de groep wil horen, dan is daar in de praktijk vaak weinig aan te doen. Zolang het kind goed in zijn vel zit en meekomt met de klas is er ook geen werkelijke reden om hier verandering in aan te brengen, anders dan het plezieren van anderen (vader, moeder, leerkracht). Vaak gaan deze kinderen vanzelf weer beter functioneren op het moment dat de invloed van de groep afneemt of zij hun eigen doelen helder krijgen.
Soms kunnen enkele opmerkingen van een leerkracht of medeleerling voldoende zijn om een kind volledig de zin tot presteren te ontnemen. Helaas is dat nog dagelijks aan de orde op vele scholen. Kinderen die te horen krijgen dat een spreekbeurt niet door henzelf opgesteld kan zijn omdat het niveau zo hoog ligt, of opmerkingen dat ze te veel aandacht vragen met hun eeuwige honger naar informatie, zijn nog aan de orde van de dag. Docenten die het moeilijk vinden als leerlingen meer lijken te weten dan zijzelf, zijn zich niet bewust van hun eigen onzekerheid en reageren dat op de kinderen af, terwijl hoogbegaafde kinderen dit vaak heel goed aanvoelen. Ook leerlingen die duidelijk laten merken dat je een buitenbeentje bent als je bereid bent hard te studeren of een bijzonder onderwerp interessant vindt, kunnen voor ingrijpende attitudeveranderingen bij een zeer intelligent kind zorgen.
Het is zaak hier zo snel mogelijk aandacht aan te schenken. Wanneer het onderpresteren een patroon gaat worden is het vele malen moeilijker om het tij te keren. Dit kan vergaande gevolgen hebben voor de verdere schoolloopbaan. Afstromen van Gymnasium/Atheneum naar Havo of zelfs VMBO zijn echt geen uitzonderingen.
Een snelle leerling wordt gelukkig steeds vaker herkend als hoogbegaafd, maar nog lang niet allemaal. Het onderwijs is een inhaalslag aan het maken als het om de kennis over hoogbegaafdheid gaat en dat gaat in een aardig hoog tempo. Een heel groot deel van deze kinderen ondervindt problemen tijdens het doorlopen van de basisschool. Onderpresteren (het niet laten zien wat je eigenlijk kan als gevolg van demotivatie) kan ook al in de onderbouw een aanvang nemen. Een intelligent kind ziet dan al de voordelen die het biedt om je aan te passen aan de groep. Of past zich aan omdat het denkt “dat het zo hoort”. Of trekt zich na een negatieve ervaring in zichzelf terug. Ook al ligt de intelligentie hoog, het kind zal zijn ‘plafond’ niet laten zien, omdat het heel goed beseft dat dit problemen gaat geven in de groep of dat het niet geaccepteerd wordt door volwassenen.
Hoogbegaafde kinderen kunnen al in een veel vroeger stadium de sociale structuren van volwassenen doorzien, al begrijpen ze de achterliggende oorzaken niet en missen ze de volwassen tools om alles in het juiste perspectief te plaatsen. Vaak zijn ze nog wel kinderlijk naïef, willen nog graag uitgaan van het goede in de mens en dat geeft grote verwarring.
Door onwetendheid is er nog steeds een hele grote groep die helemaal niet herkend wordt, meestal als gevolg van onkunde van de omgeving of onderpresteren door het kind.
Er zijn geen cijfers bekend met betrekking tot de gevolgen die het heeft in het verdere leven, als volwassene, wanneer de hoogbegaafdheid tijdens de jeugd niet (h)erkend is, wel is bekend dat de gevolgen vaker dan gemiddeld desastreus kunnen zijn. Een hoger percentage dan gemiddeld proberen vroegtijdig een einde aan hun leven te maken, suïcide te plegen. Kinderen bij wie het onderpresteren niet herkend wordt of die zich prima lijken aan te passen, en zo hun problemen weten te verbloemen, worden niet gemeten en informatie of opleiding over hoe hier mee om te gaan is er dan ook niet.
Bron: http://www.hoogbegaafdheid.net/hoogbegaafdheid-in-het-juiste-perspectief/hoogbegaafdheid-bij-kinderen/
Beautiful Mind 