De kern van dyslexie bestaat uit het moeite hebben met lezen, schrijven en spellen. Dyslectische mensen nemen nieuwe informatie minder snel in zich op dan andere mensen, er moet teveel informatie verwerkt worden in de hersenen wat tot problemen leidt. Onder de bekende ‘symptomen’ valt onder andere dat dyslexie aangeboren is, het is dan ook erfelijk. De eerste kenmerken zijn hierdoor veelal al als baby zichtbaar. Sommige symptomen die zich op jonge leeftijd voordoen blijven van toepassing (vb. moeizaam lezen, etc.). Hieronder worden de kenmerken van dyslexie in de verschillende ontwikkelingsfasen van een kind genoemd (je hoeft niet aan alle kenmerken te voldoen om dyslexie te hebben).
Voor de schoolperiode:
– Latere ontwikkeling wat betreft kruipen en lopen
– Later beginnen met praten in vergelijking met leeftijdsgenootjes
– Langzamere spraakontwikkeling
– Achterblijven bij zowel de grove als fijne motoriek
– Moeite met het correct vasthouden en gebruiken van bestek
– Slordig knutselen (vb. veel moeite hebben met het recht knippen)
Begin van de basisschool:
– Minder zorgvuldig en slordiger werken bij knutselen, knippen en plakken
– Moeite met schrijven van de eigen naam
– Gebruik van ‘spiegelschrift’ (vb. omgedraaide ‘S’ of de letter ‘N’ met een omgedraaide diagonale balk)
Groep 3 en verdere basisschoolperiode:
Problemen met schrijven:
· Slechte beheersing van het alfabet
· Moeilijk letters herkennen
· Slecht leesbaar handschrift
· Moeite met het omgaan met pennen (vooral vulpen)
· Slechte score bij dictees (zelfs na eindeloze oefening)
· Blijven schrijven in spiegelschrift
· Klanken omdraaien (vb. de ‘b’ en de ‘d’)
· Spelfouten maken tijdens het overschrijven
Problemen met lezen:
· Achterblijven in vergelijking tot klasgenootjes
· Snel moe na het lezen
· Last van concentratieproblemen tijdens het lezen
· Dezelfde tekst telkens overnieuw lezen
· Dansen/wiebelen van de letter (gevoel)
· Hoofdpijn
· Vage oogklachten welke een opticien niet waarlijk kan bevestigen
· Snel last van fel licht bij het lezen
· Hakkelend en stotterend voorlezen
· Na het voorlezen niet echt weten wat er gelezen is
· Slechte herkenning van klanken
· Het door elkaar halen van woorden
· Links en rechts niet uit elkaar kunnen halen
· Moeite met tijdsbepaling met behulp van een analoge klok
· Moeite met het leren van de tafels
· Moeite met het volgen van de ondertiteling op TV, deze gaat te snel
· Erg onzeker zijn over prestaties, laag zelfbeeld
· Blijven zitten
· Onhandigheid bij gym door slechte motoriek
Middelbare schoolperiode:
– Extra veel tijd kwijt aan het maken van het huiswerk
– Grote moeite met het leren van andere talen
– Slechte prestaties bij werkstukken, spreekbeurten, presentaties en opstellen
– Enorme moeite met het maken van boekverslagen
– (Soms) uitblinken bij creatieve vakken
– Liever met de handen willen werken dan met het hoofd
Volwassenen:
– Moeite met de herkenning van verkeersborden
– Onderontwikkeld ruimtelijk inzicht
– Slecht richtingsgevoel
– Het niet kunnen lezen van eigen handschrift
– Beroepskeuze is vaak praktijkgericht
Positieve kanten van dyslexie:
Behalve nadelen heeft dyslexie ook voordelen. Zo zijn mensen met dyslexie vaak goed in het bewaren van overzicht. Ze blijven niet hangen bij details maar hechten daarentegen veel waarde aan het totaalplaatje in hun hoofd. Ook kunnen ze informatie vaak beter opnemen, als iemand met dyslexie zich nieuwe kennis eigen heeft gemaakt blijft deze dan vaak ook beter hangen. Tot slot hebben dyslectici vaak een talent wat niet met taal te maken heeft. Voorbeelden hiervan zijn: goed logisch denkvermogen, praktisch ingesteld, creatief denkvermogen en erg goed in het werken met de handen.
Herkennen van dyslexie:
Hoewel de bovenstaande kenmerken voor veel dyslectische mensen erg herkenbaar zijn, gebeurt het toch zeer regelmatig dat dyslexie pas laat ontdekt en benoemd wordt. Het is van belang om dyslexie al in een vroeg stadium te herkennen omdat er dan al eerder rekening mee gehouden kan worden waardoor er minder problemen hoeven te ontstaan met het meekomen in de klas.
Bij allochtone kinderen met een andere moedertaal kan het herkennen van dyslexie nog ingewikkelder zijn. Kinderen die thuis de moedertaal spreken en weinig Nederlands hebben ontwikkeld of die op latere leeftijd naar Nederland gekomen zijn, hebben vaak een enorme taalachterstand. Het is dan extra lastig om het verschil te maken tussen taalachterstand en dyslexie.
Beautiful Mind 